Hospicjum w Bramkach – wspólne dzieło ludzi o wielkich sercach

Do realizacji dzieła potrzebny jest lider, który potrafi nas przekonać, że sprawa jest ważna (o Janie Żychlińskim)
Marszałek Adam Struzik

W Bramkach w Gminie Błonie zakończona została budowa Hospicjum Onkologicznego. Nowa placówka będzie filią „Fundacji Hospicjum Onkologiczne Św. Krzysztofa” w Warszawie, przy ul. Pileckiego. Ma służyć przede wszystkim chorym w stanie terminalnym z Powiatu Warszawskiego Zachodniego, ale także z całego tzw. pasma zachodniego.

Oficjalne przekazanie do użytkowania budynku Hospicjum Onkologicznego w Bramkach odbyło się 17 marca 2023 r. Powstanie tego obiektu jest efektem współpracy samorządów wszystkich szczebli, a także zaangażowania funduszy państwowych. Powiat Warszawski Zachodni zlecił prowadzenie hospicjum organizacji pożytku publicznego, która wyłoniona została w wyniku konkursu ogłoszonego w lipcu 2022 r. Jest nią „Fundacja Hospicjum Onkologiczne św. Krzysztofa” z Warszawy. Budowa hospicjum wraz z układem drogowym kosztowała ponad 17 mln zł. Na tym terenie nie było dotąd stacjonarnego hospicjum, jego powstanie powodowane jest koniecznością współczesnych czasów – wzrostem liczby chorób onkologicznych w naszym społeczeństwie.

Goście nie zawiedli

Uroczystość rozpoczęło wprowadzenie Sztandaru Powiatu Warszawskiego Zachodniego i odegranie Hymnu Państwowego. W skład pocztu sztandarowego weszli uczniowie z ZS nr 1 im. Melchiora Wańkowicza w Błoniu.

Lista obecności prezentowała się niezwykle okazale. Na to ważne wydarzenie przybyli m.in.: Wojewoda Mazowiecki Konstanty Radziwiłł, Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik, Poseł na Sejm RP Bożena Żelazowska, ks. kardynał Kazimierz Nycz Metropolita Warszawski, prof. Wojciech Lepert Konsultant Krajowy w Dziedzinie Medycyny Paliatywnej, Aleksander Kornatowski Dyrektor Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej, Zbigniew Terek Dyrektor Mazowieckiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w Warszawie, Prezes „Fundacji Hospicjum Onkologiczne św. Krzysztofa” Dorota Jasińska, członkini Rady Fundacji, wybitna aktorka Maja Komorowska, artystka z Ożarowa Mazowieckiego Lili Fijałkowska, członkowie Zarządu Powiatu, wójtowie, burmistrzowie i radni z okolicznych gmin, przedstawiciele pomocy społecznej, przedstawiciele służb i instytucji współpracujących z powiatem oraz wielu zaproszonych gości.

Starosta Powiatu Warszawskiego Zachodniego zbiera fundusze

Gospodarzem uroczystości był Jan Żychliński Starosta Powiatu Warszawskiego Zachodniego, który przybliżył zebranym historię powstawania hospicjum. – Inwestorem Hospicjum jest Powiat Warszawski Zachodni. Rada Powiatu podjęła uchwałę o budowie hospicjum we wrześniu 2017 r. Otrzymaliśmy wówczas obietnicę współfinansowania zewnętrznego inwestycji w wysokości 50% kosztów. Rada podjęła to dzieło, przeznaczyła na budowę 5,5 mln zł, dostrzegając wielki problem społeczny, jakim są choroby onkologiczne, jednak okazało się, że obiecane nam środki zewnętrzne były dużo mniejsze niż zakładaliśmy. I tu z ogromną pomocą przyszedł Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik. Otrzymaliśmy 4 mln zł od samorządu Mazowsza i mogliśmy ruszyć z budową. W następnych latach okazało się, że starania Powiatu o pozyskanie zewnętrznych środków finansowych i idea budowy hospicjum potrafiły przekonać wiele osób i instytucji państwowych. Udało nam się uzyskać wsparcie z budżetu państwa – Wojewoda Mazowiecki Konstanty Radziwiłł przekazał 4 mln zł. Do przetargu na budowę przystąpiło 11 firm. Przetarg wygrała firma „Renal Bud” Adama Cebuli z Bieniewic. Wystąpiliśmy do samorządów poszczególnych gmin z naszego powiatu i też spotkaliśmy się z dobrym odzewem – wszystkie gminy włączyły się w ten projekt, każda na miarę swoich możliwości. Łącznie nasze samorządy przekazały w 2023 roku 680 tys. zł.

Budowa hospicjum wraz z infrastrukturą techniczną i układem drogowym pochłonęła w latach 2014–2022 ponad 16,6 mln zł. Koszt ten został sfinansowany środkami: Powiatu Warszawskiego Zachodniego (8 034 671,74 zł), Województwa Mazowieckiego (4 mln zł), dotacji Budżetu Państwa (3 997 743 zł), Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej (437 554,88 zł) i dotacją Gminy Błonie (200 000 zł).

Obiekt budowano z myślą o przyszłych pacjentach

Obiekt został wybudowany wraz z infrastrukturą techniczną i układem drogowym w ciągu 2 lat. Inwestycja powstała na nieruchomości, która jest własnością Powiatu. Działka o blisko hektarowej powierzchni, położona jest w sąsiedztwie Domu Pomocy Społecznej w Bramkach. Wzniesiono tam nowoczesny budynek o pow. użytkowej ponad 1600 m2, w którym realizowana będzie stała, specjalistyczna, profesjonalna opieka medyczna typu paliatywnego dla 32 chorych pacjentów. Projekt Hospicjum został opracowany przez GMTS – Pracownię Projektową Grażyny Marciszewskiej i Tomasza Szybiaka z Warszawy. Okna w hospicjum znajdują się niżej niż standardowe okna, żeby chory mógł widzieć świat z pozycji leżącej w łóżku. Z uwagi na charakter budynku zadbano również o jego oprawę plastyczną. Rzeźbę przed budynkiem, witraże w kaplicy ekumenicznej i freski w sali wykonała artystka z Ożarowa Mazowieckiego – Lili Fijałkowska.

Rozkład wewnętrzny

Parterowy budynek składa się z 5 brył publicznych. Bryłę centralną stanowi sześcian, a jej dopełnieniem są cztery skrzydła w formie prostopadłościanów. Część centralna, w której odbywały się uroczystości oddziela tę część, w której przebywają chorzy od części, gdzie jest personel, administracja, pomieszczenia techniczne. Hospicjum może przyjąć 32 chorych w stanie terminalnym. Powstało po to, żeby chory godnie przeżył ostatnie chwile swojego życia i żeby jak najmniej cierpiał.

Przede wszystkim troska o pacjentów

Przy budowie zastosowano najnowsze rozwiązania techniczne uwzględniające konieczność obniżenia bieżących kosztów utrzymania budynku. Wykonano m.in. trzydzieści odwiertów na głębokość 99 m i zainstalowano pompy ciepła o mocy 106,6 kW, zainstalowano także duży kompleks urządzeń  fotowoltaicznych o mocy 120 kW z 263 panelami. Pompy ciepła oraz panele fotowoltaiczne powinny dostarczyć blisko 100 % energii elektrycznej i cieplnej na potrzeby tego obiektu. 

– Zależało nam na tym, aby środki finansowe uzyskane od NFZ trafiały na potrzeby pacjentów, a nie na utrzymanie budynku – zaznaczył Starosta Jan Żychliński.

Wystąpienia gości

Po zapoznaniu zebranych z historią budowy hospicjum, stanem dzisiejszym i przeznaczeniem obiektu głos zabrało kilkoro z przybyłych gości:

Wojewoda Mazowiecki Konstanty Radziwiłł podkreślił, że opieka paliatywna i hospicyjna jest relatywnie czymś nowym, w historii medycyny pojawiła się dopiero w połowie XX wieku. 

– To właśnie w Polsce jest wielu ludzi, którzy tworzyli podwaliny pod tę naukę. Może jest tak dla tego, że cenimy sobie wartości, które w innych stronach świata są mniej cenione. Brakuje nam placówek tego typu, na szczęście w ostatnim czasie zaczynają one powstawać. Hospicjum jest miejscem, w którym nie tylko się umiera, pacjenci będą tu otoczeni opieką w takim wymiarze, jaki jest im potrzebny. Prowadzone będą działania na rzecz ograniczenia fizycznego bólu i opieka holistyczna łącząca aspekty fizyczne, psychiczne i duchowe. Tutaj pacjenci będą mogli być otoczeni swoimi bliskimi.

– Pan Starosta dziękował wszystkim oprócz siebie, a to on jest dobrym duchem tego miejsca. Dzisiejsze święto jest także świętem współpracy. Dla dobrej sprawy potrafimy się zjednoczyć bez podziałów i uprzedzeń. W Polsce potrzebujemy takiej współpracy. Człowiek jest wielki nie przez to, co posiada, lecz przez to kim jest. Nie przez to co ma, lecz przez to czym się dzieli z innymi – zacytował na koniec św. Jana Pawła II wojewoda.

Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik gratulował staroście i mówił o roli lidera i sukcesie samorządności: – Wartością wspólnot, w których żyjemy jest podejście do osób najsłabszych, chorych, niepełnosprawnych, którzy wyruszają w ostatnią drogę życia. Ta inwestycja jest przykładem myślenia o nas wszystkich. Chciałbym pogratulować realizacji tej pięknej idei i podkreślić, że aby idea mogła być zrealizowana, potrzebna była silna wola i umiejętność przekonania innych. Budowa hospicjum to działalność dla wspólnego dobra, przykład solidarności z najsłabszymi, a także sukces samorządności. Rozwijamy się, ale sukces jest wtedy kiedy robimy to wspólnie, to jest wielka wartość tego działania. Do realizacji dzieła potrzebny jest lider, który potrafi nas przekonać, że sprawa jest ważna. Tym liderem w tym wypadku jest Starosta Jan Żychliński. Wiem, że do tego dzieła podchodził ze szczególną uwagą  – powiedział Marszałek Struzik odznaczając Starostę medalem „Pro Masovia” za szczególne zasługi dla mazowieckiej wspólnoty, co wzbudziło powszechny entuzjazm zebranych.

Poseł na Sejm RP Bożena Żelazowska powiedziała m.in.: – Dla nas parlamentarzystów i samorządowców to jest wyjątkowa uroczystość. Pierwszy raz uczestniczę w oddaniu do użytku hospicjum, takie obiekty są obecnie bardzo potrzebne. Serdecznie gratuluję odwagi w realizacji inwestycji i sukcesu w konstrukcji budżetu budowy hospicjum, który był łączony z wielu źródeł. Wiem, że będzie to godne miejsce pobytu dla mieszkańców Mazowsza i będzie dobrze służyło ich potrzebom. To, że ten obiekt jest, zawdzięczamy przede wszystkim panu staroście.

Adam Baryłka – Dyrektor Departamentu Architektury, Budownictwa i Geodezji w Ministerstwie Rozwoju i Technologii odczytał list gratulacyjny od Sekretarza Stanu Piotra Uścińskiego i przekazał serdeczne pozdrowienia od Ministra Waldemara Budy.

Kardynał Kazimierz Nycz, Metropolita Warszawski powiedział: – Otwarcie hospicjum dla zachodniego Mazowsza i dla wszystkich, którzy będą tu trafiać, jest najwyższym aktem miłości bliźniego, niezależnie od tego czy jest to motywacja ewangelii wiary czy motywacja humanistyczna. Niedawno zmarły papież Benedykt powiedział kiedyś piękne zdanie – polityka jest i powinna być najwyższym aktem miłości. To co Państwo robicie jest przykładem ponadpartyjności dla dobra wspólnego, to piękny przykład jak potrafiliście być razem dla tego wspólnego dzieła. Metropolita stwierdził także, że u podstaw motywacji współpracy dla hospicjum być może było to, że zarówno Wojewoda Mazowiecki jak i Marszałek Województwa Mazowieckiego przez wiele lat byli praktykującymi lekarzami. Kardynał uczulił też asystującego mu miejscowego proboszcza na gotowość do przyjęcia nowych obowiązków: – Hospicjum wymaga specjalnej troski. Proboszcz może oczekiwać wezwań o każdej porze. Proszę się do tego przygotować. Kto chorym oddaje przysługę – wyświadcza ją jemu samemu – powiedział Chrystus”. Kardynał odmówił modlitwę, poświęcił hospicjum i obdarzył błogosławieństwem zebranych i obiekt.

Podczas uroczystości starosta Żychliński złożył serdeczne podziękowania Marszałkowi, Wojewodzie, wszystkim, którzy przyczynili się finansowo czy w jakikolwiek inny sposób do powstania hospicjum, pracownikom starostwa odpowiedzialnym za budowę: Ewelinie Degowskiej – Naczelnikowi Wydziału Inwestycji i Piotrowi Sienkiewiczowi, który był prawą ręką p. naczelnik oraz wszystkim osobom, instytucjom i samorządom, które dopomogły w realizacji tego dzieła. Również panu burmistrzowi Błonia, który wspierał powiat w procesie uzyskania pozwolenia na budowę i działania w tej sprawie zostały przeprowadzone w tempie ekspresowym, a działka nie miała jeszcze wtedy planu zagospodarowania. Pan burmistrz Zenon Reszka w ostatnim czasie wykonał też drogę dojazdową do budynku hospicjum.

Podziękowania od Starosty

Nie zapomniał o Januszu Bilińskim, prezesie rynku hurtowego w Broniszach, który wyposażył hospicjum w zieleń i kwiaty, o dyrektorze DPS-u w Bramkach – Sewerynie Chruścińskim za korzystanie w trakcie budowy z jego pomieszczeń, Pani Grażynie Marciszewskiej za projekt i – szczególnie – Radzie Powiatu tej i poprzedniej kadencji.

Maja Komorowska ze „złotym” kluczem

Na zakończenie starosta Jan Żychliński przekazał symboliczny, złoty klucz do Hospicjum w Bramkach Mai Komorowskiej – przedstawicielce Fundacji Hospicjum Onkologicznego Św. Krzysztofa z Warszawy.

– W tak trudnych czasach: wojny, trzęsień ziemi, pandemii, gdy dzieje się coś tak dobrego, jak dzisiaj, ogarnia mnie wielka radość i nadzieja, że potrafimy się tak wznieść i zrobić coś wspólnie, niezależnie od przekonań, dla dobra wszystkich – powiedziała legendarna aktorka, znana z pomocy potrzebującym w trudnych czasach. – Pamiętam jak kiedyś staraliśmy się o kaplicę w warszawskim hospicjum Św. Krzysztofa. To było bardzo ważne, nie tylko dla osób odchodzących, ale dla ich rodzin. Wielu odeszło z grona moich znajomych, wiele serca wkładano w opiekę nad nimi. To jest ważne, bowiem każdego dnia człowiek może się poprawić. Czas choroby to jest czas niezwykły, trzeba umieć się z nim zmierzyć. Wisława Szymborska mawiała, że współczucie to dobroć dla serca. Jeśli naszej wyobraźni, serca, duszy, nie będziemy pielęgnować, to ona obumiera. Otwarcie hospicjum jest dla osób współczujących wielkim świętem – powiedziała Maja Komorowska.

Występ artystów

Spotkanie zakończyło się minirecitalem śpiewaków: Emilii Strzeleckiej i Marka Ravskiego – solisty Teatru Wielkiego w Warszawie, występującego na wielu scenach świata.

Przyjdą tu ludzie z wiedzą, sercem i doświadczeniem

Z krótkiej rozmowy z Dorotą Jasińską, prezes Fundacji Hospicjum Onkologiczne Św. Krzysztofa w Warszawie, którego filią będzie hospicjum w Bramkach dowiedziałem się, że hospicjum przy ul. Pileckiego na Ursynowie jest największym hospicjum stacjonarnym na Mazowszu – oferuje 38 miejsc. – Rocznie opiekujemy się w obu hospicjach (Fundacja prowadzi również hospicjum domowe) blisko trzema tysiącami pacjentów. Tutejsze, miejmy nadzieję, rozładuje nieco kolejkę oczekujących w Warszawie. Odchodzenie mojej mamy i wielu przyjaciół było najlepszą szkołą życia. Fundacja ma swoich ojców i matki, czyli Radę Założycielską Fundacji. Dzięki nim powstało hospicjum onkologiczne na Ursynowie. Pierwszą osobą, która zapoczątkowała działanie hospicjum domowego był dr Jerzy Jarosz, pierwszym Prezesem przede mną był pan Ryszard Szaniawski. Maja Komorowska, która jest w Radzie Fundacji jest naszym dobrym duchem – opowiadała pani Dorota, która na tym stanowisku pracuje już 13 lat. Fundacja działa 35 lat i to daje gwarancję, że ci ludzie mają wyjątkowe doświadczenie w takiej służbie, co dobrze rokuje nowej placówce w Bramkach. Pierwszy pacjent jest tutaj zapisany na 22 maja. W czerwcu będą ogłoszone wyniki konkursu na kontrakty placówek leczniczych z Narodowym Funduszem Zdrowia. Pani prezes ma nadzieję na uzyskanie kontraktu. W przeciwnym wypadku fundacja będzie musiała sobie poradzić bez dotacji z NFZ. Pobyt dla pacjentów jest oczywiście bezpłatny.

TU więcej zdjęć z oficjalnego otwarcia Hospicjum w Bramkach

Tekst i zdjęcia Jacek Sulewski

MS 3/2023, 27 kwietnia 2023