Czy mogę odmówić składania zeznań?

Mój partner, z którym razem mieszkam, ma problemy z prawem. Został oskarżony o pobicie. Prokurator chce mnie teraz wezwać do siebie i przesłuchać w charakterze świadka. Czy mogę w tej sytuacji – nie będąc żoną oskarżonego – odmówić składania zeznań?

Tak. Prawo do odmowy zeznań ma osoba najbliższa dla oskarżonego w procesie karnym. Dla polskiego prawa jest nią przede wszystkim małżonek, ale także wstępni (rodzice), zstępni (dzieci), rodzeństwo, powinowaci w tej samej linii albo stopniu i osoba pozostająca w stosunku przysposobienia, a także jej małżonek. Przepisy do tego kręgu zaliczają też osobę pozostającą z oskarżonym we wspólnym pożyciu. Jako partnerka oskarżonego, mieszkająca razem z nim, może więc Pani odmówić składania zeznań. Trzeba jednak stawić się na wezwanie prokuratury i dopiero tam złożyć oświadczenie, że korzysta się z prawa do odmowy zeznań.

W przypadku osób pozostających w nieformalnym związku prawo do odmowy zeznań trwa tak długo, jak sam związek. W momencie, w którym partnerzy się rozstają, żaden z nich nie może już odmówić złożenia zeznań, jeśli oskarżonym będzie drugi z nich. Tylko w przypadku ustania małżeństwa, czyli najczęściej po rozwodzie, lub ustania przysposobienia – prawo do odmowy składania zeznań wciąż obowiązuje.

Warto pamiętać, że można nie tylko w ogóle odmówić składania zeznań – można też odmówić udzielenia odpowiedzi na pytanie, które może narazić przesłuchiwanego lub najbliższą dla niego osobę na odpowiedzialność za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.

MS 4/2023, 18 maja 2023