Wystawa „10 pierścieni” – o rodzinie Reicherów
W sobotę, 11 czerwca, w holu Centrum Konferencyjnego Mazurkas odbyło się uroczyste otwarcie wystawy „10 pierścieni” zorganizowanej przez Stowarzyszenie Historyczne Wirtualne Muzeum Ożarowa Mazowieckiego.
Wystawę poświęcono rodzinie Reicherów, której losy związały się w pewnym momencie z Ożarowem. W roku 1912 przybyli tutaj z Sosnowca. Stanisław Reicher kupił dwór i majątek, który początkowo pełnił funkcje letniska, ale wkrótce zamieszkali tu na stale. Wirtualnemu Muzeum Ożarowa Mazowieckiego (WMOM) udało się nawiązać kontakt z prawnuczką pierwszego właściciela – panią Dorotą Woyke – Polec, która m.in. udostępniła dużą ilość zdjęć rodzinnych, część z nich publikowana jest na stronie muzeum. Owocem tego kontaktu była tegoroczna Noc Muzeów, w Centrum Kultury i Sportu, poświęcona dworowi Reicherów w Ożarowie, a kolejnym ta wystawa. Na 10 planszach (roll-upach, czyli stojakach reklamowych) prezentowane są losy czterech pokoleń rodziny Reicherów.
Uroczyste otwarcie
Zebranych gości powitała pani Grażyna Lipska-Zaremba, która wraz z mężem, zainicjowała powstanie WMOM (o muzeum pisaliśmy na łamach „Mocnych Stron” w ubiegłym roku, np. w MS 5/2021,), a uroczystego otwarcia dokonali – przewodniczący Rady Miasta – pan Andrzej Cichal i prawnuczka Stanisława Reichera – pani Dorota Woyke-Polec. Przewodniczący Rady Miasta podziękował Stowarzyszeniu za zaproszenie na wernisaż wystawy i zajęcie się tym tematem, dodając, że to piękny początek Dni Ożarowa, które tego dnia miały rozpocząć się o 14.00 na boisku UKS Ołtarzew. Pani Dorota, bardzo wzruszona tym wydarzeniem, oprowadziła gości po wystawie. Przy każdej z plansz snuła niezmiernie ciekawe i pełne pasji opowieści podzielone nie na poszczególne osoby czy okresy, tylko na zagadnienia. Gdyby nie ramy czasowe przeznaczone na wydarzenie – byłyby one znacznie dłuższe. A tak pomogły rozbudzić ciekawość i zachęcić do samodzielnego zwiedzenia wystawy. Przywoływały też wspomnienia, tak jak podczas opowieści o Domu Matki i Dziecka w Słupsku.
Dom Matki i Dziecka
Babcia p. Doroty – Aniela Urbanowicz zarządzała dworem aż do momentu jego sprzedaży w 1969 r. Miała dwie córki – Ewę (zmarła w Oświęcimiu) i Lusię (matkę Doroty). Pani Aniela podczas wojny straciła córkę, męża i brata – Kazimierza. Za namową poznanego w czasie wojny księdza Jana Zieji wyjechała wraz z nim na ziemie odzyskane do Słupska, gdzie prowadziła przez cztery lata Dom Matki i Dziecka. Niestety – klimat władzy ludowej zaczął się zaostrzać i trzeba było wrócić. Jeden z gości wernisażu okazał się być wychowankiem DMiDz w Słupsku i wiele p. Anieli zawdzięcza. – Dzięki temu domowi wiele dzieci, które mogły się nie urodzić – urodziło się. To przyjaciel pani Doroty Woyke-Polec, były ambasador RP w Rumunii i w Grecji – Michał Klinger.
Tytuł wystawy
Oprowadzanie po wystawie rozpoczęte zostało od zdjęcia umieszczonego na plakacie przedstawiającym dziesięcioro rodzeństwa – dzieci Eleonory i Henryka Reicherów. Stanisław był jednym z tej dziesiątki. W roku 1901, z okazji 50. rocznicy ich ślubu, każde z dzieci otrzymało pamiątkowy pierścień. Po niektórych ślad zaginął, ale kilka odnalazło się w rodzinach potomstwa rodziny Reicherów.
Drogi do Ożarowa
Grażyna Lipska-Zaremba: – Wydarzenie organizowane jest w ramach projektu „Drogi do Ożarowa”, który ma za zadanie przywrócić pamięci mieszkańców Ożarowa Mazowieckiego rodzinę Reicherów. Kupili oni dwór i niewielki majątek na początku XX wieku, leżący współcześnie w centrum Ożarowa. Dwór był początkowo popularną ówcześnie letnią siedzibą zwaną wilegiaturą (urlop spędzony na wsi). Wkrótce osiedlili się w nim na stałe. Dwór w Ożarowie stał się zarówno przed wojną, jak i po niej, centrum życia kulturalnego, miejscem spotkań elit kulturalnych i politycznych Polski. Rodzina Reicherów dała Polsce wielu wybitnych obywateli, społeczników, artystów, biznesmenów, naukowców, lekarzy i patriotów.
Warto tutaj wspomnieć profesora Michała Reichera. Prowadził badania z dziedziny anatomii i antropologii i jest współautorem podręcznika (wraz z prof. Adamem Bochenkiem), który do dziś jest podstawą nauczania na wszystkich akademiach medycznych – ”Anatomia człowieka”.
Dwór Reicherów dziś
Grażyna Lipska-Zaremba: – Od ponad 50 lat, po sprzedaży w 1969 roku, dwór nie jest dostępny ani dla mieszkańców miasta, ani dla turystów. Taka jest wola prywatnych właścicieli.
Mimo iż zachował się wraz z parkiem, którego niewielka część została przekazana przez Reicherów miastu, mimo iż Kazimierz Reicher aktywnie działał w miejscowej organizacji konspiracyjnej i oddał życie za wyzwolenie spod niemieckiej okupacji, mimo że dwór był miejscem podpisania honorowej kapitulacji Powstania Warszawskiego, powoli odchodzi w niepamięć przez brak dostępności.
Inicjatywa Stowarzyszenia Historyczne Wirtualne Muzeum Ożarowa Mazowieckiego (SH WMOM) ma temu zapobiec
Wsparli organizatorów
Organizatorzy spotkania przeznaczyli też czas na słodki poczęstunek i rozmowy, uczestnicy mogli zabrać ze sobą wydrukowany specjalnie na tę okazję pamiątkowy folder i pocztówki. Wystawa będzie dostępna dla zwiedzających do 13 sierpnia 2022 r. W jej powstaniu wsparli organizatorów: Fundacja Banku PKO S.A., Urząd Miasta i Gminy Ożarów Mazowiecki, Sosnowieckie Centrum Sztuki – Zamek Sielecki, MCC Mazurkas, pani Dorota Woyke-Polec i członkowie założyciele Stowarzyszenia Historyczne Wirtualne Muzeum Ożarowa Mazowieckiego.
Tekst i zdjęcia Wojciech Grzesik
MS 10/2022, 23 czerwca 2022
