Ursus uczcił 230 rocznicę Konstytucji 3 Maja
Konstytucja 3 Maja, druga po amerykańskiej konstytucja na świecie, została ogłoszona w Warszawie w 1791 roku w wyniku obrad Sejmu Czteroletniego. W wolnej Polsce od 1919 roku – z przerwą na lata okupacji niemieckiej i czasy PRL – jest najważniejszym, obok Święta Niepodległości 11 listopada, świętem narodowym.
2021 rok został ogłoszony rokiem Konstytucji 3 Maja. W tym roku pandemia uniemożliwiła organizowanie obchodów bardzo wielu rocznic i wszelkich imprez publicznych. W ostatnich dniach spadek zachorowań i znaczne już poluzowanie obostrzeń sanitarnych pozwoliły na nieśmiały powrót do normalnego życia. Urząd Dzielnicy Ursus 16 maja w amfiteatrze w parku Czechowickim przygotował bardzo ciekawy program historyczno-muzyczny, upamiętniający rocznicę uchwalenia Konstytucji. W setną rocznicę tego wydarzenia Jan Matejko namalował obraz „Konstytucja 3 maja” o wymiarach 247 × 446 cm. Na scenie pojawiła się wierna kopia obrazu.
Kustosz z Zamku Królewskiego w Warszawie, historyk Sławomir Szczocki wygłosił interesujący wykład o Konstytucji i jej tle historycznym na bazie obrazu Matejki. Zebrani dowiedzieli się, jak doszło do uchwalenia pierwszej ustawy zasadniczej, poznali uwiecznione na obrazie postacie, dowiedzieli się, co działo się w Polsce w okresie bezpośrednio poprzedzającym zwołanie Sejmu Wielkiego (1788–1791) i jakie były następstwa tych wydarzeń. Niewielu słuchaczy wiedziało, że malarz zawarł w obrazie przyczyny, przebieg i skutek.
Obraz jest opowieścią, co charakteryzuje też inne historyczne dzieła mistrza. Niektóre osoby sportretowane na obrazie wówczas już nie żyły (prezydent Warszawy Jan Dekert zmarł w 1790 r., ale walczył o prawa mieszczan, które zostały zawarte w Konstytucji), inne nie mogły być w tym czasie obecne, ale ich wcześniejsza działalność była istotna. Tadeusz Kościuszko ma głowę owiniętą zakrwawionym bandażem, a ranny został 3 lata później w bitwie pod Maciejowicami. Obraz przedstawia przemarsz z Zamku Królewskiego do kościoła św. Jana, ale niektóre sceny w rzeczywistości miały miejsce na zamku. S. Szczocki zauważył, że: – Konstytucja była aktem niezwykle ważnym, ale część historyków twierdzi, że nic nie dała. Reforma była słuszna, była dobrze przystosowana do małych reform, które miały nastąpić, ale byliśmy za słabi wojskowo i po zdławieniu w 1794 r. Insurekcji Kościuszkowskiej – Rosja, Austria i Prusy dokonały w 1795 r. trzeciego rozbioru Polski. Straciliśmy niepodległość na 123 lata.
Opowieść była przeplatana konkursami dla najmłodszej publiczności, recytacją wierszy oraz występami chóru męskiego Cantores Minores z Archikatedry Warszawskiej, który wykonał utwory związane z rocznicą: „Hymn do miłości kochanej Ojczyzny”, „Polonez Kościuszki – Bartoszu, Bartoszu”, „Polonez majowy”, „Witaj majowa jutrzenko”, „Witaj maj”, „Marsz, marsz Polonia”.
Tekst i zdjęcia Jacek Sulewski
MS 08/2021, 27 maja 2021
