„Nasz wspólny głos jest brany pod uwagę”
Walne Zgromadzenie Unii Miasteczek Polskich w Otrębusach
W niedzielę i poniedziałek, 16 i 17 stycznia 2022 r. w Centrum Konferencyjnym Mazowsze w Otrębusach odbyło się Walne Zgromadzenie Członków Unii Miasteczek Polskich. Do tego stowarzyszenia należą m.in. gminy: Brwinów, Michałowice, Ożarów Mazowiecki i Nadarzyn.
Unia Miasteczek Polskich (UMP) to Ogólnopolskie Dobrowolne Stowarzyszenie Miast i Gmin powstałe w 1991 roku. Misją Unii jest wspieranie idei samorządności lokalnej oraz rozwoju wspólnot lokalnych i społeczeństwa obywatelskiego. W Polsce jest ponad 700 miast poniżej 25 tys. mieszkańców. Jeżeli do mieszkańców miasteczek dołączymy również mieszkańców terenów wiejskich, które należą do gmin miejsko-wiejskich, to tworzy się wspólnota blisko 10 mln mieszkańców Polski. Obecnie w skład UMP wchodzi 48 gmin z całej Polski, w tym Gminy: Brwinów, Michałowice i Nadarzyn z Powiatu Pruszkowskiego i Gmina Ożarów Mazowiecki z Powiatu Warszawskiego Zachodniego. Do niedawna członkiem stowarzyszenia była też Podkowa Leśna z Powiatu Grodziskiego, a burmistrz Artur Tusiński pełnił funkcję Prezesa Zarządu.
Stowarzyszenie organizuje cyklicznie Forum Miasteczek Polskich. W kilkunastu panelach i spotkaniach uczestniczą ministrowie, posłowie, przedstawiciele banków, dużych firm, organizacji pozarządowych, biznesowych. Najbliższe zaplanowane jest na 21 i 22 września 2022 r. w Novotelu w Warszawie.
Obecnie Prezesem Zarządu UMP jest Burmistrz Gminy i Miasta Proszowice Grzegorz Cichy.
Siedzibę Zespołu Pieśni i Tańca „Mazowsze” opanowali samorządowcy
W niedzielę, 16 stycznia, delegaci i zaproszeni na walne zgromadzenie goście mieli możliwość obejrzenia Koncertu Noworocznego Państwowego Ludowego Zespołu Pieśni i Tańca „Mazowsze”. Poniedziałek był przeznaczony na obrady i zwiedzanie Centrum Folkloru Polskiego. Wszystko, włącznie z zakwaterowaniem i wyżywieniem, odbywało się na terenie zabytkowego parku w Karolinie, należącego do Zespołu Pieśni i Tańca „Mazowsze”.
„Nasz wspólny głos jest brany pod uwagę”
Jak powiedział prezes Grzegorz Cichy: – Unia Miasteczek Polskich powstała w 1991 roku z inicjatywy wójtów i burmistrzów. Obejmuje samorządy z mniejszych miast – kilku, kilkunastotysięcznych. Jesteśmy jedną z 6 ogólnopolskich korporacji i uczestniczymy w pracach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Jesteśmy ustawowym ciałem do opiniowania, do konsultowania różnych aktów prawnych, do uczestnictwa w komisjach, zespołach, również w komisjach senackich i sejmowych. Daje nam to przede wszystkim szybkość pozyskiwania informacji. Projekty rozporządzeń, ustaw są z nami konsultowane. My wcześniej niż inne samorządy wiemy, co jest planowane. Jesteśmy kilka kroków przed nimi. Jesteśmy istotnym głosem Polski powiatowej, lokalnej, która jest poza dużymi metropoliami, dużymi miastami. Te podmioty mogą się grupować w Związku Miast Polskich i Unii Metropolii Polskich. Unia Miasteczek podejmuje też działania mające na celu wspieranie interesów małych miast w strukturach europejskich. Od dwóch lat jesteśmy na etapie odbudowywania i powiększania naszej pozycji. Naszym atutem jest to, że u nas jest wielu wójtów, burmistrzów z długoletnim doświadczeniem, pełniących swoją funkcję nawet 30 lat. My bierzemy udział w zarządzaniu bezpośrednio. Nie wynajmujemy ekspertów, prawników, doradców. Nasi wójtowie, burmistrzowie biorą udział w komisjach i potem sami realizują przepisy prawa na nas nakładane. Naszą siłą jest to, że bierzemy bezpośrednio udział w pracach legislacyjnych, a także to, że jesteśmy przedstawicielami środowisk z wielu stron Polski. Nasz głos nie zawsze jest do końca wysłuchiwany, ale zawsze jest brany pod uwagę przy ostatecznych decyzjach. Niedawno podjęliśmy razem ze Związkiem Gmin Wiejskich inicjatywę regulacji wynagrodzeń dla wójtów i burmistrzów i udało nam się to przeforsować.”
wiceprezes Związku Powiatów Polskich (ZPP)
Burmistrz Brwinowa Arkadiusz Kosiński wypowiedział się dla „Mocnych Stron” na temat roli małego miasta w UMP i korzyści z tego płynących
– Brwinów jest jednym z założycieli Unii Miasteczek na początku lat dziewięćdziesiątych. Dzięki naszej organizacji głos małych miast, miasteczek oraz gmin wiejskich, które aspirują do bycia miastami, jest lepiej słyszalny. Takich miast w Polsce jest ponad osiemset. Głosu Brwinowa czy innego małego miasteczka na poziomie kraju nikt nie słucha. Co innego, kiedy występuje reprezentacja. Nasze potrzeby są zupełnie inne niż dużych miast, stutysięcznych i większych. Trzeba walczyć o swoje, żeby nie zapomniano o mieszkańcach małych miast i miasteczek. Poza tym UMP funkcjonuje w obiegu prawnym w taki sposób, że są z nią konsultowane i ona opiniuje różnego rodzaju przepisy prawne. Choćby ja jestem członkiem Komisji Administracji Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu. Nie jestem tam jako burmistrz Brwinowa, ale jako przedstawiciel UMP. Mam okazję trzymać rękę na pulsie, wiem o zmianach prawnych, które są dopiero szykowane. Rządzący na poziomie ministerstwa często nie zdają sobie sprawy ze specyfiki małych miast, a my możemy zgłaszać nasze uwagi i postulaty przed uchwaleniem aktów prawnych.
Przy każdej ustawie czy rozporządzeniu Unia przedstawia swoje stanowisko i część z tych opinii jest brana pod uwagę. Aktualnie przygotowywana jest ustawa referendalna, gdzie referenda będą ważne niezależnie od progu i liczby zgłaszających. Ustawa w takiej postaci grozi tym, że w Polsce stale będą się odbywały referenda. Jeśli przyjdzie 10% mieszkańców, którzy o czymś zadecydują, a mniej przyjdzie tych, którzy są przeciw, to referendum będzie wiążące. Łatwiej będzie odwołać radę, burmistrza, wójta. Będą zarządzane kolejne wybory i kolejne referendum w celu odwołania dopiero co wybranych. Teraz obowiązuje próg 30% osób głosujących w ostatnich wyborach przykładowego burmistrza i to jest dobry próg. Trwają też konsultacje w sprawie ustawy o OSP – niektóre gminy nie mają własnej straży pożarnej.
Wystąpienie Krzysztofa Rymuzy
Gościnnie w początkowej części Zgromadzenia uczestniczył Starosta Powiatu Pruszkowskiego Krzysztof Rymuza, który jest również wiceprezesem Związku Powiatów Polskich (ZPP). W krótkim wystąpieniu Starosta zawarł bardzo interesującą ocenę stanu samorządności w Polsce. Na początku podziękował burmistrzowi Kosińskiemu za umożliwienie obejrzenia wspaniałego koncertu zespołu „Mazowsze”, a następnie poinformował, że jako przedstawiciel ZPP uczestniczy w Komisjach przy Ministerstwie Zdrowia i przy Ministerstwie Pracy. Następnie Starosta zwrócił się do zebranych:
– Bardzo ważne, że jesteście państwo organizacją samorządową. Niezwykle ważne jest działanie takich organizacji. Ja jestem samorządowcem od ponad 30 lat i przez cały ten czas wszystkie rządy, funkcjonujące w naszym kraju, działały w sposób zmierzający do ograniczania kompetencji i funduszy samorządów. Najmocniejszym argumentem przeciw tym dążeniom jest tworzenie organizacji samorządowych, takich jak Związek Miast Polskich, Związek Miasteczek Polskich, Związek Powiatów Polskich. Współpraca tych organizacji daje szansę na to, że nas słychać. Na przykładzie powiatu mogę państwu powiedzieć, że początek reformy samorządowej to była sytuacja, w której funkcjonowała Powiatowa Komenda Policji, Powiatowa Komenda Straży Pożarnej, Powiatowy Państwowy Inspektorat Sanitarny. I te wszystkie służby w jakimś mniejszym lub większym sensie podlegały powiatowi. Niestety, wraz z upływem czasu odbierano te kompetencje, odbierano środki, co spowodowało, że w tej chwili jesteśmy właściwie klientem w tych wszystkich służbach, nie jesteśmy w stanie na nie oddziaływać. Niestety, również ostatnie działania w zakresie edukacji sprawiają, że nasze oddziaływanie na edukację, którą dofinansowujemy na wszystkich poziomach samorządu konkretnymi sumami, jest coraz mniejsze, i tak, jak powiedziałem, nie jest to tylko przypadłość ostatniego okresu. Powiat pruszkowski ma 170 tys. mieszkańców w sześciu gminach, z których trzy należą do Unii Miasteczek Polskich, z czego jestem bardzo dumny. Powiem na przykładzie naszego powiatu, który jest najgęściej zaludnionym powiatem w Polsce: Mamy w tym roku największy budżet inwestycyjny w historii. Dzięki współpracy z naszymi partnerami w gminach wiele inwestycji realizujemy wspólnie z samorządami gminnymi, z samorządami województwa mazowieckiego, korzystamy również ze źródeł rządowych, natomiast bez tej współpracy nie byłoby możliwości dalszego rozwoju tych samorządów.
Kilka ciekawostek o gospodarzu Walnego Zgromadzenia – gminie Brwinów
Burmistrz Kosiński na prośbę Zarządu UMP zaprezentował delegatom Gminę Brwinów, jako głównego organizatora wydarzenia. Z uwagi na napięty program zjazdu przedstawił po kilku zdaniach ogólnych trzy ciekawostki, związane z historią gminy.
– Miastem jesteśmy od 1950 roku. W naszej gminie znajdują się m.in. aż trzy muzea. W Karolinie, gdzie teraz jesteśmy, jest Muzeum Folkloru, w Otrębusach znane w całej Polsce Muzeum Motoryzacji, z którego wiele zabytkowych pojazdów jest wypożyczanych do filmów i innych wydarzeń oraz prywatne Muzeum Sztuki Ludowej w Otrębusach profesora Mariana Pokropka. (…)
Mieszkańcem Brwinowa był znany aktor filmowy i teatralny Wacław Kowalski, który największą popularność zyskał dzięki doskonałej kreacji Kazimierza Pawlaka w filmach „Sami swoi”, „Nie ma mocnych” oraz „Kochaj albo rzuć”, a także roli dozorcy Popiołka w serialu „Dom”. Wacław Kowalski zmarł w 1990 r. w Brwinowie i tu został pochowany.
Najwięcej znalezisk archeologicznych w Polsce – po świętokrzyskich dymarkach – z dziedziny wytapiania żelaza znajduje się właśnie w rejonie Brwinowa i w samym mieście. Badania wykazały, że broń Hunów i Wandali sprzed ponad 1500 lat z okresu upadku Cesarstwa Rzymskiego znajdowana w Rzymie, wykuwana była z żelaza z rejonu dzisiejszego Brwinowa.
Gmina Brwinów jest pierwszą gminą na Mazowszu z dostępem do morza. Położony nad Bałtykiem w województwie zachodniopomorskim Trzebiatów jest naszą partnerską, zaprzyjaźnioną gminą. Kiedyś, pomagając im uzyskać środki unijne, pomogliśmy przy budowie nadmorskiej promenady. Kilka lat później główne wejście, prowadzące nad morze w Mrzeżynie gm. Trzebiatów oni nazwali Aleją Brwinowską”.
Po zakończeniu części nieformalnej, przystąpiono do oficjalnego otwarcia zgromadzenia i realizacji kolejnych punktów porządku obrad, m.in. wysłuchania sprawozdania z ubiegłorocznej działalności UMP, podejmowania uchwał i omawiania spraw bieżących.
Trzy gminy z naszego regionu reprezentowali:
Brwinów – Burmistrz Arkadiusz Kosiński,
Michałowice – Wójt Małgorzata Pachecka,
Ożarów Mazowiecki – w imieniu burmistrza Ożarowa Pawła Kanclerza – sekretarz gminy Jolanta Niegrzybowska.
Tekst i zdjęcia Jacek Sulewski
MS 1/2022, 3 lutego 2022
