URSUS

Lokomotywa – „uczestniczka” strajku w czerwcu 1976 roku dostała drugie życie

– Prace pochłonęły ponad 2000 roboczogodzin, a w przyszłości planujemy uruchomienie lokomotywy do stanu czynnego – zapowiadają członkowie Klubu Sympatyków Kolei we Wrocławiu. W 2021 roku w lipcu każdy mógł oglądać efekty odnowionej lokomotywy przy peronie 2 dworca głównego we Wrocławiu – stanowiła element niewielkiej wystawy przygotowanej przez wrocławski Instytut Pamięci Narodowej. Szkoda, że maszyna nie powróciła do Ursusa, skąd usłyszała o niej cała Polska.

Model EP05-22 to jeden z jedynie trzech zachowanych w Polsce. Nawet modele miniaturowe (w różnych skalach) tej lokomotywy wśród kolekcjonerów są rzadkością – usłyszeliśmy na jednej z giełd modelarskich Stacji Muzeum w Warszawie. Maszyna była jednak warta przywrócenia jej blasku. To właśnie ona prowadziła pociąg pospieszny „Opolanin” i została wykolejona przez protestujących na torach podczas strajku robotników Zakładów w Ursusie 25 czerwca 1976 roku.

Prace remontowe trwały pół roku

Wszystko zaczęło się we wrześniu 2019 roku. Klub Sympatyków Kolei we Wrocławiu pozyskał w darze od PKP Cargo S.A. historyczną lokomotywę, w zasadzie ratując ją od zezłomowania. Oględziny lokomotywy wykazały, że była kompletna – co dawało nadzieję na uruchomienie w przyszłości. Jednakże lata, warunki atmosferyczne spowodowały, że duża część poszycia nadawała się do wymiany. A zlecenie całości prac firmie zewnętrznej nie wchodziło w grę – przewyższyłoby możliwości finansowe klubu.

Na szczęście, renowację wsparły osoby prywatne, instytucje i firmy. Udział finansowy miał Instytut Pamięci Narodowej we Wrocławiu – w listopadzie 2020 roku zostało w tym celu zawarte porozumienie, które podpisali dr Katarzyna Pawlak-Weiss, zastępca dyrektora Oddziału IPN we Wrocławiu i Ryszard Boduszek, prezes Klubu Sympatyków Kolei. Farby i lakiery podarowała firma Mankiewicz, malowanie wykonało PHU Ciechanowicz. AMA Profil wykonało oznaczenia i elementy poszycia, firma ARGIS dostarczyła uszczelki. 110 osób wsparło także finansowo specjalną zrzutkę, dzięki której także zebrana została na prace remontowe około jedna trzecia kwoty z założonych na ten cel 30 tys. złotych.

Tuż przed ekspozycją na wystawie we Wrocławiu w lipcu 2021 („Tu rodziła się opozycja” w ramach obchodów 45. rocznicy wydarzeń Czerwca ’76) lokomotywa została przetransportowana do Czerwińska, gdzie gdzie odzyskała historyczne barwy z 1976 roku. Potem jeszcze trwał montaż okien, listew ozdobnych oraz oznaczeń.

Warto przywracać blask i miejsce historycznym eksponatom

Renowacja EP05-22 to nie pierwsza taka udana akcja Klubu. Z sukcesem przywrócili także historyczną oliwkową malaturę lokomotywy SM30-662, będącej również w zbiorach Klubu od 2019 roku, jako dar Wojska Polskiego. Może warto rozpocząć starania o eksponat EP05-22 z tak dużym dla Ursusa znaczeniem historycznym? Na przykład w Markach zabytkowa lokomotywa, która woziła pasażerów na trasie Warszawa – Radzymin od 1899 roku, powróciła wyremontowana pod tamtejszy ratusz. W Trzebini na ogólnodostępnym skwerze umiejscowiono spalinowóz SM03 – jedną z bardziej popularnych lokomotyw produkowanych w latach 1959–69 w Pierwszej Fabryce Lokomotyw w Polsce FABLOK w Chrzanowie. Odrestaurowanie lokomotywy trwało ponad dwa miesiące – zadania podjęła się firma Mag-Train z Chrzanowa.

Agnieszka Gorzkowska

MS 6/2024, 13 czerwca 2024