Jest taka szkoła w Ursusie…

W 2015 roku patronem Zespołu Szkół nr 42 w Warszawskim Ursusie został Jan Karski. Postać Jana Karskiego utożsamiana jest z walką o godność i prawa człowieka oraz ze sprzeciwem wobec nienawiści. Wartości, o które walczył Jan Karski mają wymiar ponadczasowy. Społeczność uczniowska ZS nr 42 w Warszawie z dumą je pielęgnuje, uwrażliwiając się na pomoc potrzebującym.

Dzięki dobrej współpracy z Fundacją Edukacyjną Jana Karskiego uczniowie ZS nr 42 mogą uczestniczyć w ciekawych projektach edukacyjnych jako wolontariusze, kontynuując w ten sposób idee patrona szkoły.

W październiku 2019 r. uczniowie trzecich klas Technikum nr 8 im. Jana Karskiego, które wchodzi w skład ZS nr 42: Izabela Grabska, Izabela Wysocka, Michał Grzesiak i Michał Kawczyński brali udział w projekcie Fundacji Edukacyjnej Jana Karskiego „Akademia Młodego Obywatela”.

Od 5 lat w ZS nr 42 w Warszawie działa Koło Wolontariatu „Pomaganie wzmacnia”. Opiekunem koła jest nauczyciel przedmiotów informatycznych – Paweł Kieś. 22 czerwca 2021 roku uczniowie Technikum nr 8 uczestniczyli jako wolontariusze w uroczystości wręczenia nagród: Spirit of Jan Karski Award i Karski2020 dla młodych w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.

---

Kształtowanie postaw

Kampania społeczna „Zauważeni”

W roku szkolnym 2016/2017 od września do listopada młodzież z klas pierwszych i drugich o profilu Technik Informatyk i Technik Obsługi Turystycznej działająca pod nazwą „Młodzi z Karskiego” chętnie włączyła się w kampanię społeczną programu „Uwaga” i Fundacji „Zaczyn” poświęconą osobom starszym.

Podczas trwania kampanii, zgodnie z wymaganiami pomysłodawców akcji, w każdym miesiącu na stronie „Zauważonych” członkowie grupy na bieżąco, szczegółowo opisywali podejmowane działania.

W tym czasie w wielu klasach odbywały się lekcje wychowawcze poświęcone problematyce związanej ze starością. Ich celem było uwrażliwienie młodzieży na sprawy ludzi starszych i uświadomienie im, że seniorzy stanowią integralną część społeczeństwa i potrzebują ich zainteresowania.

Od początku kampanii członkowie grupy „Młodzi z Karskiego” aktywnie zabrali się do pracy przy redagowaniu „Podręcznika dla seniora”. Każdy miał za zadanie znaleźć ciekawostki z życia Ursusa, które mogłyby zainteresować starszych ludzi, m.in. adresy bibliotek, domów kultury, klubów Uniwersytetu Trzeciego Wieku, zajęć językowych i gimnastyki dla osób 65+. Ponadto postanowili zamieścić w „Podręczniku dla Seniora” przydatne numery telefonów, oraz adresy przychodni, aptek, banków i urzędów pocztowych w naszej okolicy. Po kilku tygodniach poszukiwań w Internecie, rozpytywania w instytucjach środowiska lokalnego, jak również wśród samych seniorów w czasie sond ulicznych, uczniowie stworzyli własne „Podręczniki dla Seniora”, dzięki którym starsi Ursusowianie mogli być na bieżąco z ważnymi dla środowiska lokalnego informacjami. W październiku 2016 r. „Młodzi z Karskiego” wyruszyli na ulice Ursusa, aby wręczać seniorom pożyteczne poradniki.

Na spotkaniu podsumowującym udział szkoły w kampanii „Zauważeni” członkowie grupy „Młodzi z Karskiego” jednogłośnie stwierdzili, że akcje tego typu są bardzo potrzebne. Przede wszystkim zaobserwowali, dzięki tej inicjatywie stali się dojrzalsi, bardziej empatyczni i wyczuleni na problemy seniorów.

Wolontariat z PCK

Od 5 lat w ZS nr 42 prowadzony jest także wolontariat, z najstarszą organizacja humanitarną w Polsce czyli Polskim Czerwonym Krzyżem, który oferuje wiele form działalności dla wolontariuszy.

Głównymi celami wolontariatu i SK PCK jest uwrażliwienie młodego człowieka na potrzeby innych osób oraz niesienie pomocy tam, gdzie jest ona potrzebna.

Główne działania jakie zostały podjęte w ramach wolontariatu to:

• współpraca z Fundacją Bank Żywności SOS w Warszawie (udział w Świątecznej Zbiórce Żywności dla najbardziej potrzebujących rodzin na terenie Hipermarketu Carrefour);
• zorganizowanie świątecznej zbiórki w ramach Szlachetnej Paczki. Dary zostały przekazane rodzinom zamieszkującym na terenie dzielnicy Ursus;
• udział w akcji „Serce dla powstańców” – zbiórka funduszy na paczki świąteczne podczas meczu na stadionie Legii;
• współpraca ze Stowarzyszeniem Aktywacja – organizacja wigilii dla podopiecznych Clubu Zioma Janka oraz pomoc w organizacji Dnia Dziecka w Parku Kotańskiego w Warszawie;
• współpraca z Fundacją Promień Nadziei (zbiórki na cele statutowe fundacji, pomoc finansowa dla niepełnosprawnych – w hipermarketach i centrach handlowych);
• współpraca ze schroniskiem dla zwierząt na Paluchu – zorganizowanie zbiórki najpotrzebniejszych artykułów oraz pomoc w wyprowadzaniu zwierząt;
• udział w projekcie „Akademia Młodego Obywatela” z Fundacją Edukacyjną Jana Karskiego;
• udział w programie „Pozarządownik szkolny”, którego celem jest wspieranie placówek edukacyjnych w nawiązywaniu współpracy z lokalnymi organizacjami pozarządowymi;
• współpraca z OPS Ursus (m.in. pomoc w rozładunku i przygotowaniu paczek z artykułami pierwszej potrzeby dla mieszkańców dzielnicy Ursus)

W ramach wolontariatu w SK PCK w szkole organizowana jest corocznie zbiórka krwi. Młodzież chętnie uczestniczy w tej akcji. Kształtowana jest empatia wśród młodzieży, postawa społeczna bezinteresownej pomocy drugiemu człowiekowi. 

Mazowiecki Oddział Okręgowy PCK prowadzi Ochotniczy Korpus Opiekuńczy i opiekuje się Powstańcami Warszawskimi. W 2018 r. z inicjatywy SK PCK szkoła gościła Stanisława Brzosko ps. „Socha”.

Od 2019 roku siła wolontariatu w ZS nr 42 jest mocniejsza. Opiekun grupy wolontariatu Paweł Kieś wstąpił w szeregi PCK i grupy wzajemnie się wspierają, zarówno w zbiórkach żywności przed świętami, Gorączką Złota i innymi akcjami PCK. Dodatkowe aktywności to m.in.: szkolenia z pierwszej pomocy oraz Olimpiada Zdrowego Stylu Życia PCK. 

Opiekunem Szkolnego Koła PCK jest Piotr Szklany, który z organizacją jest związany od 25 lat.

---

Uroczystość wręczenia nagród: Spirit of Jan Karski Award i Karski2020 dla młodych

22 czerwca 2021 w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN odbyła się uroczystość wręczenia nagród: Spirit of Jan Karski Award i Karski 2020 dla młodych.

Wydarzenie zorganizowała Fundacja Edukacyjna Jana Karskiego i Jan Karski Educational Foundation we współpracy z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Narodowym Instytutem Wolności (NIW) z Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich (PROO), pod patronatem medialnym „Rzeczpospolitej”.

Międzynarodowa Nagroda Spirit of Jan Karski Award to nagroda przyznawana szlachetnym i  odważnym ludziom, którzy kierując się dobrem wyższym, gotowi są do poświęceń dla innych; to Nagroda przyznawana za obronę godności i praw człowieka, odwagę, przeciwdziałanie rasizmowi, wykluczeniem społecznym i za działanie dla innych na rzecz otwartego, tolerancyjnego społeczeństwa.

Uroczystość zapoczątkował poruszający, krótki film „Maski”, skłaniający do zadania sobie pytania, które z przedstawionych uniwersalnych wartości są bliskie każdemu z nas. 

Tuż po filmie Przewodniczący Rady Dyrektorów Jan Karski Educational Foundation, Andrzej Rojek, który specjalnie przyleciał na tę uroczystość z Nowego Jorku, powitał znamienitych gości – Ambasadora RP na Białorusi, Artura Michalskiego (od kilku miesięcy na tzw. konsultacjach w Warszawie w proteście wobec sytuacji politycznej u naszego sąsiada), ambasadorów Włoch, Kanady i Izraela, członków Kapituły przyznającej nagrody i Rady Dyrektorów JKEF, absolwentów Uniwersytetu Georgetown, byłych studentów Jana Karskiego oraz patronów.

Prezes Fundacji Edukacyjnej Jana Karskiego, Ewa Junczyk-Ziomecka, przywitała obecnych na sali: naczelnego rabina Polski Michaela Schudricha, mecenasa Pawła Rymarza, którego kancelaria prawnicza była głównym sponsorem nagród i uroczystości, oraz polskich Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata i członków Stowarzyszenia Dzieci Holokaustu. Przypomniała, że międzynarodową nagrodę Spirit of Jan Karski Award obie siostrzane fundacje ustanowiły z myślą o upowszechnianiu wartości patrona Jana Karskiego, takich jak odwaga, tolerancja, odpowiedzialność, prawość, służba publiczna, empatia. Nagrodę otrzymują osoby, które walczą o godność i prawa człowieka bez względu na okoliczności. Postać Jana Karskiego i cele nagrody zostały zilustrowane krótką prezentacją video. Tegorocznymi  finalistami nagrody Spirit of Jan Karski Award byli:

• Roméo Dallaire, kanadyjski generał broni, założyciel organizacji przeciwdziałającej udziałowi dzieci w konfliktach zbrojnych i orędownik na rzecz weteranów walczących ze stresem   pourazowym;
• Maria Kalesnikava, liderka protestów na Białorusi przeciwko dyktaturze Łukaszenki, występująca aktywnie w obronie wolności i godności;
• Szymon Malinowski, profesor Instytutu Geofizyki na Polskiej Akademii Nauk, aktywnie ostrzegający przed zbliżającą się katastrofą klimatyczną;
• Janina Ochojska, założycielka Polskiej Akcji Humanitarnej i  Europarlamentarzysta, od ponad 25 lat działająca na rzecz ludzi skrzywdzonych przez wojnę, klęski głodu i kataklizmy; oraz
• Roberto Saviano, włoski dziennikarz żyjący z wyrokiem śmierci za swoją twórczość demaskującą działalność włoskiej mafii.

W imieniu Kapituły nagrody, Profesor Adam Daniel Rotfeld, naukowiec, dyplomata, były Minister Spraw Zagranicznych, który odbierał z rąk Prezydenta Obamy Prezydencki Medal Wolności przyznany pośmiertnie Janowi Karskiemu w 2012 r., ogłosił, że laureatką nagrody Spirit of Jan Karski Award została Maria Kalesnikava. W związku z tym, że Maria Kalesnikava przebywa w białoruskim areszcie, nagrodę przyjęła jej siostra Tatiana Chomicz. Dziękując za wyróżnienie jej siostry – przedstawiła w skrócie dramatyczną sytuację więźniów politycznych na Białorusi.  Jest ich obecnie ponad 500, nie dopuszcza się do nich nikogo poza prawnikami, niektórzy podjęli strajk głodowy, kilku popełniło samobójstwo, a kilku zmarło w niewyjaśnionych okolicznościach.

Profesor Timothy Garton Ash z Instytutu Studiów Europejskich na Uniwersytecie Oxfordzkim i specjalista od spraw Europy Środkowej wygłosił laudację dla laureatki. Mówił o historii pokojowych protestów oraz o istotnej roli kobiet na białoruskiej scenie politycznej. Wyraził podziw dla odwagi Marii Kalesnikavej i jej niezłomnej walki o wolność.

Druga część wieczoru poświęcona była nagrodzie Karski2020. Monika Korowajczyk-Sujkowska, kierownik sekcji wdrażania projektów PO WER w NCBR i absolwentka Georgetown Leadership Seminar (stypendium JKEF/FEJK) przedstawiła ideę nowej nagrody.

Nagroda Karski2020 jest przyznawana po raz pierwszy młodym ludziom, którzy „mają w sobie gen. Karskiego”. Nagroda opatrzona datą 2020 odnosi się do szczególnie trudnego czasu naznaczonego pandemią, wywołaną COVID19.

Członkowie Rady JKEF, Michał Mrożek i Maciej Dyjas oraz Dyrektor do Spraw Rozwoju FEJK, Bożena Regulska-Komornicka, wręczyli nagrody Karski2020 trójce laureatów:

• Urszuli Woźniak, studentce medycyny Wrocławskiego Uniwersytetu Medycznego, która podczas pandemii zajmowała się seniorami i zorganizowała wolontariat wśród studentów medycyny;
• Aleksandrze K. Wiśniewskiej, działaczce społecznej, uczestniczącej w akcjach humanitarnych na obszarach objętych konfliktem zbrojnym, głównie w Jemenie; oraz
• Tomaszowi Głażewskiemu, lekarzowi  Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, zajmującemu się pomocą medyczną dla osób w kryzysie bezdomności, założycielowi Fundacji „Ambulans z  Serca”.

Wszyscy laureaci, przyjmując nagrodę, podkreślali zbiorowy wysiłek działalności społecznej i dziękowali ludziom, bez których skuteczność ich działania nie byłaby możliwa. Dr. Głażewski wyraził przekonanie, że aby dokonać czegoś istotnego, nie potrzeba zmieniać całego świata, ale wystarczy zmienić tylko ten najbliższy wokół nas.

Uroczystość została uwieńczona koncertem znanej polskiej aktorki Katarzyny Groniec.

Wolontariusze szkoły – obecni na uroczystości

W uroczystości wręczenia nagród brało udział, pod opieką pani Zenobii Kondratiuk, 6 uczniów technikum: Oliwia Radecka z kl. II, Julia Dembowska z kl. I, Anastazja Latyshieva z kl. II, Mikołaj Machnio, Mateusz Toński (na zdjęciu z Tatianą Chomicz – siostrą Marii Kalesnikavej, laureatki Nagrody Spirit of Jan Karski Award) oraz Łukasz Boczkowski (nieobecny na zdjęciu). Pełnili oni funkcję wolontariuszy, pomagając organizatorom w przebiegu uroczystości.

Ten dzień na pewno na długo zapadnie w pamięci uczniów, może nawet na trwale zmieni ich podejście do wartości, którym hołdował patron ich szkoły Jan Karski, m.in.: obrona praw i godności człowieka, szlachetność i odwaga w poświęcaniu się dla innych. W postawie laureatów, w ich działaniu, często wykraczającym poza sferę zawodową – dostrzegli siłę i przede wszystkim skuteczność ich poświęcenia. Oraz wielką moc zbiorowego pomagania. Jedno jest pewne – żeby zacząć zmieniać świat, trzeba zacząć od swojego „podwórka”. Dla nich jest to na razie szkoła i nie taka mała społeczność. Mają też za sobą „pierwsze kroki” w pomaganiu słabszym. A kiedyś… kto wie, może również jedno z nich także zostanie laureatem jednej z nagród, a może, bez żadnych honorów, każde z nich stanie się po prostu lepszym człowiekiem, wrażliwym na ludzką krzywdę, broniącym nie tylko swojej godności, swoich praw, ale godności i praw słabszych, bezradnych… Empatycznym. Kochającym. Bez przemocy. Bez nienawiści.

Czego życzymy również Wszystkim Naszym Czytelnikom. I sobie.

Opracowała Anna Stefańska-Sulewska
Na podstawie informacji otrzymanych od: Magdaleny Wróblewskiej (Fundacja Edukacyjna Jana Karskiego), oraz Zenobii Kondratiuk, Małgorzaty Kościeleckiej i Pawła Kiesia (Zespół Szkół nr 42 w Warszawie)

MS 11-12/2021, 15 lipca 2021