Dziedziczenie oszczędności z PPK
Właśnie zmarł mój mąż. Jestem w trakcie porządkowania spraw majątkowych po nim. Okazało się, że małżonek miał oszczędności w Pracowniczych Programach Kapitałowych. Nie ma tego dużo, ale biorąc pod uwagę koszty pogrzebu jest to dla mnie znacząca kwota. Czy odziedziczę te pieniądze? Czy one raczej przepadną?
Nie, zgromadzone w Pracowniczych Planach Kapitałowych (PPK) oszczędności nie przepadną. Podlegają one bowiem dziedziczeniu. Już przy przystąpieniu do tego programu osoba, która ma zamiar w nim oszczędzać może zdecydować, kto te środki po jej śmierci dostanie. Wystarczy wyznaczyć jedną albo nawet więcej osób, które otrzymają te oszczędności. Nie ma przy tym ograniczeń co do kręgu potencjalnych uprawnionych, a to znaczy, że mogą to być zarówno osoby bliskie, jak też i zupełnie obce. Obowiązuje przy tym zasada, zgodnie z którą jeżeli w chwili śmierci członek PPK pozostawał w związku małżeńskim i był objęty małżeńską wspólnością majątkową, to pozostały przy życiu małżonek dostanie połowę tego, co zgromadzono na rachunku PPK. Nie ma przy tym znaczenia kogo i ile osób wcześniej oszczędzający w tym programie wyznaczył jako osoby upoważnione do otrzymania oszczędności po jego śmierci.
Niestety, musimy też Panią zmartwić – nie ma większych szans, żeby otrzymała Pani te środki szybko. W pierwszej kolejności bowiem oszczędności zgormadzone w PPK są przekazywane uprawnionym do tego osobom w formie wpłaty transferowej, czyli po prostu zostaną dorzucone do tego, co ów uprawniony ma już zebrane na swoim koncie PPK, albo na tym założonym w Pracowniczym Planie Emerytalnym (PPE).
Na szczęście przepisy zostawiły tu furtkę, dzięki której jest możliwość odzyskania gotówki. Otóż małżonek zmarłego uczestnika PPK ma prawo wystąpić do instytucji finansowej obracającej pieniędzmi zmarłego z wnioskiem o zwrot oszczędności w formie gotówkowej. Taki zwrot może nastąpić w terminie do 3 miesięcy. Druga część oszczędności zebranych w PPK – czyli to, co zostanie po wypłacie dla małżonka – zostaje przekazana osobom uprawnionym, wskazanym wcześniej przez zmarłego. Jeżeli ten zapobiegliwie określił ile procent jego pieniędzy ma trafić do uprawnionych, to dostaną oni taką właśnie część oszczędności zmarłego zgromadzonych w PPK. Jeśli oznaczył on tylko kto ma je otrzymać, bez wskazania w jakiej części, to przyjmuje się, że taka osoba dostanie równą część z innymi uprawnionymi.
Tutaj też obowiązuje reguła, zgodnie z którą środki zgromadzone w PPK w pierwszej kolejności powinny zostać przetransferowane na rachunki prowadzone w PPK, IKE lub PPE uprawnionych. Osoby takie – podobnie jak małżonek – mogą jednak wystąpić z wnioskiem o przekazanie im tych oszczędności w gotówce. Warto pamiętać, że jeśli zmarły nie wskazał w ogóle osoby, która ma otrzymać jego oszczędności, to trafiają one do masy spadkowej i są dziedziczone na zasadach ogólnych.
I na koniec dobra wiadomość – środki otrzymane przez Panią z PPK są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych i nie podlegają pod podatek od spadków i darowizn.
MS 13-14/2021, 5 sierpnia 2021
